สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา เป็นหน่วยงานหนึ่งของมหาวิทยาลัย ที่พัฒนามาจากศูนย์วิจัยและบริการการศึกษาจัดตั้งขึ้นตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ  เรื่องการแบ่งส่วนราชการ ในวิทยาลัยครูสวนสุนันทา ลงวันที่ 12 มีนาคม พ.ศ. 2530 ศูนย์วิจัยและบริการศึกษามีหน้าที่ดูแลรับผิดชอบเกี่ยวกับการวิจัยและบริการการศึกษาในสาขาวิชาต่างๆ ร่วมมือประสานงานวิจัยและบริการการศึกษาทั้งภายในและภายนอกวิทยาลัย เผยแพร่และส่งเสริมการวิจัย จัดฝึกอบรมบุคลากรในสาขา วิชาการต่างๆ โดยประสานงานและให้บริการ การดำเนินงานของศูนย์วิจัยในระยะ  เริ่มแรกจะมุ่งเน้นไปที่การบริการการศึกษา ด้วยรูปแบบของการจัดฝึกอบรมเป็นส่วนใหญ่และอาจารย์จะมีการทำวิจัย น้อยมาก ต่อมาเมื่อวิทยาลัยครูขยายการสอนถึงระดับปริญญาตรีและได้กำหนดเป็นภารกิจ  ด้านการวิจัยไว้อย่างชัดเจนในพระราชบัญญัติวิทยาลัยครู พุทธศักราช 2527 รวมทั้งมีการกำหนดนโยบายและแผนงานที่เกี่ยวข้องกับงานวิจัยขึ้น การดำเนินงานวิจัยจึงได้พัฒนาขึ้นตามลำดับจนกระทั่งสถาปนาเป็นสถาบันราชภัฏตามพระราชบัญญัติสถาบันราชภัฏ  พ.ศ. 2538 และได้กำหนดสำนักวิจัยตามส่วนราชการตามมาตรา 10(4) ให้มีฐานะเทียบเท่าคณะ อาจแบ่งเป็นสำนักงาน เลขานุการฝ่าย หรือ ส่วนราชการที่เรียกชื่ออย่างอื่นที่มีฐานะเทียบเท่าฝ่าย สำนักวิจัยและบริการวิชาการ  

          ปี พ.ศ. 2547 สถาบันราชภัฏสวนสุนันทา ได้รับการยกฐานะเป็นมหาวิทยาลัยราชภัฏตามพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยราชภัฏ 2557  ส่งผลให้สำนักวิจัยและบริการวิชาการ ได้รับการเปลี่ยนสถานะเป็น สถาบันวิจัยและพัฒนา เพื่อทำภารกิจวิจัย พัฒนา และบริการวิชาการให้กับมหาวิทยาลัย

           สถาบันวิจัยและพัฒนา  มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา  เป็นหน่วยงานหนึ่งที่มีฐานะเทียบเท่าคณะ  มีหน้าที่ดูแลรับผิดชอบเกี่ยวกับการวิจัยและบริการการศึกษาในสาขาวิชาต่าง ๆ  ร่วมมือประสานงานวิจัยทั้งภายในและภายนอกมหาวิทยาลัย  เผยแพร่และส่งเสริมการวิจัยให้สอดคล้องกับพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัย พ.ศ. 2547  ซึ่งได้ให้ความสำคัญกับภารกิจการวิจัยของมหาวิทยาลัยราชภัฏ ดังปรากฏในมาตรา 7 ความว่า “ให้มหาวิทยาลัยเป็นสถาบัน อุดมศึกษาเพื่อการพัฒนาท้องถิ่นที่เสริมสร้างพลังปัญญาของแผ่นดิน ฟื้นฟูพลังการเรียนรู้ เชิดชู ภูมิปัญญาของท้องถิ่น  สร้างสรรค์ศิลปวิทยาเพื่อความเจริญก้าวหน้าอย่างมั่นคง และยั่งยืนของปวงชน  มีส่วนร่วมในการจัดการบำรุงรักษา การใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมอย่างสมดุลและยั่งยืน  โดยมีวัตถุประสงค์ให้การศึกษา ส่งเสริมวิชาการวิชาชีพชั้นสูง  ทำการสอน วิจัย ให้บริการทางวิชาการแก่สังคม  ปรับปรุง ถ่ายทอด และพัฒนาเทคโนโลยี ทะนุบำรุงศิลปะและวัฒนธรรม  ผลิตครูและส่งเสริมวิทยฐานะครู และมาตรา 8 (8) ความว่า ศึกษา วิจัย ส่งเสริมและสืบสานโครงการอันเนื่องมาจากแนวพระราชดำริ ในการปฏิบัติภารกิจของมหาวิทยาลัยเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น